Opoczno

Po prawej stronie ściany frontowej  budynku przy Placu Kościuszki zwanym ,,Domem Esterki”, umieszczona jest granitowa tablica a przy niej krzyż z odłamanym ramieniem. Na tablicy wygrawerowany jest napis - PAMIĘCI POWSTAŃCÓW STYCZNIOWYCH WIĘZIONYCH W TYM GMACHU W LATACH 1863 -1865 STRACONYCH NA SZUBIENICY, ZESŁANYCH  NA  SYBERIĘ PRZEZ ZABORCÓW  ROSYJSKICH.  W HOŁDZIE  - RODACY.
Naprawdę warto przyjść na plac Kościuszki i zobaczyć oryginalny krzyż powstańczy, tym bardziej że niewielu Opocznian  wie o istnieniu tej tablicy i o tym co przed laty  w tym budynku zdarzyło się. Prezentujemy poniżej sporządzony przez Włodzimierza Koperkiewicza, krótki opis dziejów Domu Esterki i historię powstania tablicy.


Król Kazimierz Wielki w II poł. XIV w. w miejscu posadowienia drewnianej karczmy Żyda Mordachaja vel Mordocheja zbudował dla jego córki Estery obecny dom. Często bywał w Opocznie i w przypływie uniesień miłosnych spłodził dwie dziewczynki i dwóch chłopców - Jana i Pełkę, którzy pisali się Niemirowie. Dom ten przechodził różne koleje. W dniu 12.09.1655r. spalili go Szwedzi wraz z miastem. Później częściowo został odbudowany, przez zaborców rosyjskich. Był też własnością posiadacza dworu de Gorszt Drużbackiego na Zameczku, który podarował ten budynek “Radzie Dobroczynności”. W czasie Powstania Styczniowego Rosjanie urządzili tutaj więzienie dla powstańców a potem dla politycznie podejrzanych. W tych murach bardzo często skołatane, młode życie dobiegało swojego kresu. Po odzyskaniu niepodległości w 1918 r. nadal było tu więzienie. W okresie między wojennym była udana ucieczka więźniów. W związku z tym więzienie przeniesiono do Piotrkowa Trybunalskiego. Pozostały ponure wielkie piwnice / cele/ oraz “karcer”. Potem mieściły się one w gmachu biura “Wydziału Powiatowego”. Po zakończeniu II Wojny Światowej mieścił się tu Komitet Powiatowy Polskiej Partii Robotniczej. Gdy na Pl. Kościuszki odbywały się wiece i manifestacje, aparatczycy przemawiali z balkonu do zgromadzonych, często nie z własnej woli Opocznian. Po kilku letnich moich staraniach, Urząd Wojewódzki w Łodzi, Wydział Polityki Społecznej, referat ds. Dziedzictwa Kulturowego i Ochrony Pamięci Narodowej, w Łódzi  zlecił wykonanie tablicy Dariuszowi Mastalerkowi, zam. Sobawiny-Orginiów  zaznaczając, że nie może być na tablicy umieszczony żaden emblemat religijny. W przeciwnym razie praca nie zostanie opłacona. Uroczyste odsłonięcie tablicy miało miejsce w dniu 6.10.2005r. Był sztandar Zw.Więź.Polit. Okresu Stalinowskiego z Tomaszowa Maz., był też sztandar “Sybiraków” z Tomaszowa Maz. Przemawiał: Mjr. Roman Stasiak / prezes Sibiraków w Tomaszowie Maz./ Mieszkaniec Inowłodza. Tablicę poświęcił ks. kapelan Leszek Sokół z Par. Nawiedzenia  N.M.P w Opocznie przy  oraz ks. prałat Jan Wojtan proboszcz Parafii św. Bartłomieja,  dawnej Fary. Były władze powiatowe i miejskie. Zabytkowy krzyż z Powstania Styczniowego pomalował prawnuk powstańca Mirosław Pidanty. Ten własnie krzyż został przeze mnie i  Artura Gołuchowskiego przytwierdzony do ściany obok tablicy. Krzyż okaleczony pochodzi z Powstania Styczniowego z moich zbiorów. Podkład uplastyczniający pod   okaleczony krzyż wykonał syn mojego kolegi szkolnego Fryderyk Stuleblak - syn Jana wraz ze swoim synem Tomaszem, którzy są  mieszkańcami Ogonowic.
                                                                                        Włodzimierz Koperkiewicz