Żarnów – jest to wieś gminna, najstarsza ze wszystkich gmin
powiatu. Położona jest w południowej części Wzgórz Opoczyńskich. Ma bardzo
bogatą przeszłość, sięgającą swymi początkami do czasów sprzed powstania
państwa polskiego. Można spotkać tu znikome ślady pobytu człowieka z okresu
ponad 4,5 tys. lat. Znalezione je w rejonie wsi Pilichowice, Zdyszewice,
Dorobna Wola. W okolicach Myśliborza, Ruszenic, Klewa, Przyłęku i Straszowej Woli
odkryto fragmenty ręcznie lepionych naczyń glinianych i narzędzi kamiennych,
pochodzące z epoki brązu. Za panowania pierwszych Piastów Żarnów leżał na
głównym szlaku handlowym, wiodącym z Wielkopolski na Ruś. Żarnów to
średniowieczny gród, wzmiankowany w 1065 roku. W XII wieku była to Kasztelania
Żarnowska i osada targowa. W 1415roku z rąk króla Władysława Jagiełły Żarnów
otrzymał miejskie prawo magdeburskie. W XV wieku widoczny był rozwój rzemiosła
i handlu zbożem. Natomiast w XVI wieku miasto podupadło. Zniszczenia, jakim
miasto uległo w czasie Potopu Szwedzkiego i kolejnych wojen oraz wielokrotne
nawroty epidemii chorób w XVIII i
XIX wieku przyczyniły się do jego
upadku W roku 1869 Żarnów został pozbawiony praw miejskich.
Najstarszym zabytkiem
Żarnowa jest prawie 900-letni, romański kościół Św. Mikołaja z obronną wieżą.
Według historyków sztuki, jest ona jedną z najlepiej zachowanych w kraju. W
doskonałym stanie jest część gotycka świątyni , która ma interesujące sklepienia – gwiaździste
żebrowane. Wewnątrz znajdują się epitafia ziemian i ludzi zasłużonych dla
żarnowskiego grodu. Kościół ten znacznie rozbudowano w latach 1903-1917. Ma on
obecnie charakter monumentalnej bazyliki i jest zaliczany do większych świątyń
w kraju. Na uwagę zasługuje stojąca przy ulicy Wolności w Zarnowie, otoczona
czterema masywnymi kolumnami kapliczka Św. Jana Nepomucena, Także cmentarz
parafialny kryje wiele arcydzieł miejscowej sztuki kamieniarskiej.
Najwspanialszym z nich jest pomnik poświęcony pamięci dziedzica Dłużniewic –
Bronisława Prawdzic-Rudzkiego. Na placu 900- lecia zobaczyć można oryginalną
XIX wieczną kapliczkę, która została wzniesiona jako wotum wdzięczności
parafian za ustąpienie epidemii cholery i “morowego powietrza”. Ponadto na
terenie gminy Żarnów warto zobaczyć we wsi Skórkowice pochodzący z XVII wieku
kościół Św. Łukasza Ewangelisty o pięknej klasycystycznej fasadzie. Na
cmentarzu parafialnym w Skórkowicach znajduje się interesująca kapliczka o
charakterze czworobocznej, pięciokondygnacyjnej wieżyczki z niszami, zbudowana
w stylu klasycystycznym. Jej powstanie datuje się na I połowę XIX wieku. W
okolicach Żarnowa znajduje się niespotykane zagęszczenie historycznych wsi o
archaicznych układach przestrzennych i bardzo wiele zabytkowych obiektów
drewnianych. We wsi Marcinków warto
zobaczyć drewniany dom mieszkalny pochodzący z przełomu XIX i XX wieku
