Tak mógł wyglądać zamek od strony rzeki...
... tak brama północna ...
.. a tak wieża narożna.
(grafika komputerowa - Wiesław Turek)
Jak więc wyglądał zamek w czasach kazimierzowskich? Usytuowany był nad rzeką w obrębie murów miejskich. Zbudowany był z kamienia, prawdopodobnie na planie prostokąta. Z pewnością posiadał wieżę okrągłą lub ośmioboczną, znajdującą się w obrębie murów miejskich lub na środku na dziedzińcu. Wieża miała znaczenie jako punkt obserwacyjny oraz ostatnie miejsce obrony po zdobyciu zamku przed nieprzyjaciela. Miały one wysokość kilkudziesięciu metrów - nawet 80. Do dziś wieże zobaczyć można w ruinach zamków kazimierzowskich w Rawie Mazowieckiej, Olsztynie pod Częstochową, Kazimierzu nad Wisłą. Do zamku wiodła droga prowadząca przez rozlewiska rzeczne, być może zamku strzegła fosa, most zwodzony. Na pewno znajdowała się drewniana brama, okuta żelazem, spuszczana z góry. Wewnątrz zamku znajdowały się budynki mieszkalne i zabudowania gospodarcze.
Opoczna spotykamy jeszcze jedną budowlę, która wiąże się z osobą Kazimierza Wielkiego. Jest nią fragment gotyckiego kościoła, który pozostał po rozbiórce w latach 30. XX wieku - kościoła kazimierzowskiego. Na starych fotografiach zobaczyć można stary gotycki kościół, który posiadał okrągłą wieżę stojącą z boku kościoła. Dzisiaj zostało tylko prezbiterium opięte szkarpami, z gwiaździstym sklepieniem oraz piękną, kamienną, gotycką chrzcielnicą służącą do dzisiaj.
Kościół św. Bartłomieja przed laty
Niestety, nie zachowały się do dzisiejszych czasów nawet pozostałości dawnych murów obronnych, którymi Opoczno było otoczone w czasach kazimierzowskich. Wspominają o nich Janko z Czarnkowa i Jan Długosz. Mury miejskie zostały zbudowane z kamienia wapiennego. Miały długość około 950 metrów i zakreślały kształt prostokąta, prawdopodobnie z zaokrąglonymi narożnikami: północnym i wschodnim. Mur obronny posiadał prawdopodobnie baszty prostokątne wysunięte na zewnątrz linii obwarowań. W murach obronnych znajdowały się bramy. Prawdopodobnie było ich trzy - znane są nazwy dwóch z nich. Brama Łowicka, która prowadziła do miasta od strony traktu inowłodzkiego oraz Brama Dolna, od strony traktu gielniowskiego. Zarówno mury otaczające miasto jak i jego bruki wymagały konserwacji. Do tych prac przeznaczono dwie wsie: Gorzałków i Wolę Zależną.
Na przykładzie Opoczna, związków Kazimierza Wielkiego z naszym miastem można zobaczyć, że był to władca wybitny. Jedyny spośród monarchów polskich, który zyskał przydomek "Wielkiego". Historia w ten sposób doceniła jego zasługi służące umocnieniu Polski. Kazimierz Wielki starał się bowiem przywrócić Polsce granice, rozszerzyć obszar kraju, podjął się dzieła kodyfikacji praw obowiązujących, podjął akcję budowlaną, także do dzisiaj znane jest przysłowie, że "zastał Polskę drewnianą, a zostawił murowaną".
Lidia Świątek – fragmenty artykułu. Pełna treść do pobrania w załączniku.
