Opoczno

Struktury administracji kościelnej w Opoczyńskiem…


Polska jest państwem, w którym katolicy stanowią przeważającą część społeczeństwa. Wierni zgrupowani  są w diecezjach, kościelnych jednostkach administracyjnych, pozostających pod zarządem biskupa. W 1992 roku dokonano reorganizacji kościelnej w naszym kraju. Zwiększono liczbę diecezji z 26 do 41. Było to podyktowane chęcią większego oddziaływania kurii biskupich na katolicką społeczność oraz  zmniejszenia  odległości z poszczególnych parafii do diecezjalnych stolic. Stąd też kurie mieszczę się nie tylko w wielkich miastach Polski, ale również w takich miejscowościach jak Drohiczyn, Ełk, Łowicz i Pelplin.

Opoczyńskie znajduje się w diecezji radomskiej. Jak wszyscy doskonale wiemy, od kilku lat ordynariuszem tej diecezji jest ks. biskup dr Zygmunt Zimowski, który zastąpił na tym stanowisku nieodżałowanego bp dr Jana Chrapka, zaś biskupami pomocniczymi są bp dr Adam Odzimek i bp dr Stefan Siczek. Są oni również wikariuszami generalnymi radomskiej kurii. Pierwszy biskup diecezji radomskiej – ks. bp dr Edward Materski – o czym szeroko informowały media, został rezydentem i biskupem-seniorem. Diecezje dzielą się na dekanaty. A dekanat w kościele rzymsko-katolickim to przeważnie kilka lub kilkanaście parafii, stanowiących jednostkę administracyjną podległą bezpośrednio władzy dziekana, stojącego między kurią a proboszczami parafii.

W naszym regionie – na Ziemi Opoczyńskiej – znajdują się trzy dekanaty:  drzewicki,  opoczyński   i  żarnowski.

Dekanat drzewicki składa się z 11 parafii, w których pracuje 17 księży. Obejmuje 14 kościołów i kaplic. W jego skład wchodzą parafie w Bielinach, Domasznie, Drzewicy, Gielniowie, Klwowie, Łęgonicach Małych, Nieznamierowicach, Odrzywole, Radzicach, Rusinowie  i Sadach. Niektóre parafie, posiadają kościoły i kaplice filialne. I tak, parafii gielniowskiej podlegają kościoły  w Rożku oraz Mechlinie, natomiast parafii Łęgonice Małe – kościół w Myślakowicach. Dekanat drzewicki położony jest na pograniczu województw: łódzkiego i mazowieckiego, a jego większa część leży w powiecie przysuskim.



Dekanat opoczyński składa się z 10 parafii, w których posługę kapłańską pełni 33 księży i zakonników. Ta liczba kapłanów sprawia, iż jest on największy w regionie. Ma na to również fakt, iż w samym Opocznie pracuje 14 księży, a np. w Studziannie – 8 księży i zakonników, członków Kongregacji Filipinów. Parafie znajdują się w Białaczowie, Kraśnicy, Libiszowie, Mroczkowie Gościnnym, Opocznie, Petrykozach, Sołku, Studziannie  i Żelazowicach. W Opocznie znajdują się trzy parafie: św. Bartłomieja, Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny i Podwyższenia Krzyża Świętego. W dekanacie opoczyńskim znajduje się szereg kościółków filialnych i kaplic. W sumie obejmuje on 16 miejsc kultu religijnego. Parafii białaczowskiej podlega kaplica w tamtejszym Domu Pomocy Społecznej, parafii Libiszów – kościół w kol. Kruszewiec, parafii św. Bartłomieja w Opocznie – kościół w Karwicach i kaplica w domu Sióstr Służek NMP Niepokalanej, natomiast parafii Podwyższenia Krzyża Świętego – kościół św. Rocha. Dekanat opoczyński w całości znajduje się na terytorium powiatu opoczyńskiego.

Dekanat żarnowski liczy również 10 parafii, w których pracuje 18 księży. Dekanat obejmuje 16 kościołów i kaplic. Parafie znajdują się w Bedlnie, Chełstach, Dąbrowie nad Czarną, Machorach, Skórkowicach, Sławnie, Paradyżu (Wielkiej Woli), Wójcinie, Zachorzowie i Żarnowie. Parafii w Bedlnie podlega kościół filialny w Koliszowach, parafii w Chełstach – kościół w Zdyszewicach, parafii Paradyż – kaplica Sióstr Prezentek w Jankowie oraz kościoły filialne w Przyłęku i Sokołowie, a parafii Skórkowice – kaplica w Sulborowicach. Należy tu podkreślić, iż na terenie tegoż dekanatu znajduje się najstarszy zabytek sztuki sakralnej naszej ziemi. Jest nim prawie 900-letni kościół św. Mikołaja w Żarnowie, który – czego dowodzą najnowsze badania – rozpoczęto budować na przełomie XI i XII wieku. Po kilkukrotnych przebudowach ma on charakter monumentalnej bazyliki i jest niewątpliwie jedną z największych  i najokazalszych świątyń w Opoczyńskiem.


Dekanat żarnowski charakteryzuje się tym, iż położony jest na pograniczu dwóch województw: łódzkiego i świętokrzyskiego, oraz trzech powiatów: opoczyńskiego, piotrkowskiego i koneckiego.

Przed kilku laty dekanaty żarnowski i opoczyński, były znacznie bardziej rozbudowane. Dekanat żarnowski obejmował dodatkowo trzy parafie: Ojców Cystersów w Sulejowie-Podklasztorzu (zabytek klasy „0”), Błogie Rządowe (z kościołami filialnymi w Radoni, Karolinowie i Zarzęcinie) oraz Zajączków z kościołem w Mniszkowie. Reorganizacja sprawiła, iż owe parafie (choć należące do kulturowego dziedzictwa Ziemi Opoczyńskiej) weszły w skład dekanatu tomaszowskiego, którego siedzibą stała się parafia św. Marcina w Tomaszowie. W skład tego dekanatu weszły również kościoły w Brzustowie, Kamieniu, Kunicach oraz Smardzewicach, należące od wieków do dekanatu opoczyńskiego.

Ziemia Opoczyńska wraz z terenami bezpośrednio doń przylegającymi, jest również siedzibą wielu zgromadzeń zakonnych męskich i żeńskich. I tak wspomniani Ojcowie Cystersi mają swą parafię w Sulejowie – Podklasztorzu, Ojcowie Filipini w Studziannie, a zakonnicy zwani Braćmi Mniejszymi Konwentualnymi w Smardzewicach. Siostry Albertynki mieszkają i pracują w Białaczowie i Drzewicy, Siostry Maryi w Studziannie, a Siostry Prezentki w Jankowie koło Paradyża. Ponadto istnieją żeńskie zgromadzenia zakonne bezhabitowe reprezentowane w Opoczyńskiem przez Siostry Sercanki ze Smardzewic oraz Siostry Służki z Drzewicy, Klwowa, Nieznamierowic, Opoczna i Sławna.

Ludność zamieszkująca nasz region zawsze wykazywała dużą pobożność i przywiązanie do kościoła rzymsko-katolickiego. Symbolem tego jest prawie 50 kościołów i kaplic, a także miejsca kultu religijnego, uznawane przez wierne za święte. Studzianna słynie z obrazu Matki Boskiej Studziańskiej, przedstawiającego świętą rodzinę spożywającą wieczerzę. W Smardzewicach czci się XVII-wieczny obraz św. Anny Samotrzeć, a w Paradyżu również XVII-wieczny obraz Chrystusa Cierniem Koronowanego. Miejsca te zawsze były i są celem wędrówek wielu pątników, nie tylko z naszego regionu. Bo kultura nasza jest nierozerwalnie związana z Kościołem. Widomym tego świadectwem są właśnie obiekty architektury i sztuki sakralnej oraz struktury kościoła rzymsko-katolickiego Opoczyńskiej Ziemi.
                                                                                                            Krzysztof Nawrocki