Opoczno

Poniedziałek/11.11.2024
|Bartłomieja, Gertrudy, Marcina
3.JPG
Opoczno Kazimierza Wielkiego
20-10-2013
 
 
 
 
Wyślij link mailem
grafika
Dołączone Pliki

 

Proponujemy internautom zabawę - konkurs. Jak mogło wyglądać Opoczno  przed wiekami? Korzystając ze źródeł historycznych i uruchamiając własną wyobraźnię sprubójmy wykreować w wirtualnym przekazie wyobrażenie naszego miasta w różnych okresach drugiego tysiąclecia. Swoje projekty prosimy przesyłać na adres podany w stopce Strony Głównej portalu.

f

Czasy Kazimierza Wielkiego byty najwspanialszym okresem w dziejach Opoczna, które rozwijało się gospodarczo. Rozwijał się handel i rzemiosło, do miasta ściągali kupcy z różnych stron m.in. ze Śląska, Wielkopolski, Rusi. Opoczno zyskało również znaczenie polityczne jako siedziba starostwa. Zamek królewski podlegał władzy starostów, którzy w czasie wojny mieli uprawnienia wojskowe. Starostowie i wyznaczeni przez nich burgrabiowie mieli obowiązek utrzymywania zamku w stanie pełnego przygotowania do działań obronnych na wypadek wojny. Posiadali również władzę sądowniczą 2-3 powiatów i zarządzali pewnym kompleksem dóbr królewskich.
y
Tak mógł wyglądać zamek od strony rzeki...

e
... tak brama północna ...
h
.. a tak wieża narożna.
                                                                   
                                                                         (
grafika komputerowa - Wiesław Turek)


Z osobą tegoż króla wiąże się dalszy rozwój naszego miasta, zarówno gospodarczy jak i polityczny. Kazimierz Wielki przeniósł miasto na nowy teren, koncentrujący się wokół dzisiejszego placu Kościuszki. Tam znajdował się rynek o kształcie zbliżonym do kwadratu, z którego wychodziły ulice. Do dzisiaj zachowały się nazwy dawnych ulic jak: Garncarska, Szewska, Kołomurna, które świadczą także o funkcjach. Miasto zyskało również mury obronne, nowy kościół, zamek. Król Kazimierz Wielki znacznie rozszerzył granice miasta, tak, że obejmowało ono około 100 łanów, z których 6 należało do wójta, a l łan do kościoła. Ponieważ w 1365 roku miasto było już zabudowane i opasane murami, jego lokalizacja musiała być więc przeprowadzona bezpośrednio po objęciu władzy przez ostatniego Piasta. Prawdopodobnie nastąpiła w latach 40. XIV wieku. Zamek kazimierzowski, ta historyczna budowla nie miała niestety szczęścia w swej historii. Nie wiadomo jak wyglądał zamek opoczyński w czasach Kazimierza Wielkiego. Najstarsze przedstawienie zamku pochodzi z 1844 roku. Wtedy miała miejsce wielka akcja inwentaryzacyjna zabytków dawnego budownictwa. Na czele tej komisji stanął archeolog i numizmatyk Kazimierz Stronczyński. Zinwentaryzował wtedy 79 zamków, w tym i zamek opoczyński. Zachował się rysunek przedstawiający ruiny zamku kazimierzowskiego, usytuowanego nad Drzewiczką.

Jak więc wyglądał zamek w czasach kazimierzowskich? Usytuowany był nad rzeką w obrębie murów miejskich. Zbudowany był z kamienia, prawdopodobnie na planie prostokąta. Z pewnością posiadał wieżę okrągłą lub ośmioboczną, znajdującą się w obrębie murów miejskich lub na środku na dziedzińcu. Wieża miała znaczenie jako punkt obserwacyjny oraz ostatnie miejsce obrony po zdobyciu zamku przed nieprzyjaciela. Miały one wysokość kilkudziesięciu metrów - nawet 80. Do dziś wieże zobaczyć można w ruinach zamków kazimierzowskich w Rawie Mazowieckiej, Olsztynie pod Częstochową, Kazimierzu nad Wisłą. Do zamku wiodła droga prowadząca przez rozlewiska rzeczne, być może zamku strzegła fosa, most zwodzony. Na pewno znajdowała się drewniana brama, okuta żelazem, spuszczana z góry. Wewnątrz zamku znajdowały się budynki mieszkalne i zabudowania gospodarcze.
Opoczna spotykamy jeszcze jedną budowlę, która wiąże się z osobą Kazimierza Wielkiego. Jest nią fragment gotyckiego kościoła, który pozostał po rozbiórce w latach 30. XX wieku - kościoła kazimierzowskiego. Na starych fotografiach zobaczyć można stary gotycki kościół, który posiadał okrągłą wieżę stojącą z boku kościoła. Dzisiaj zostało tylko prezbiterium opięte szkarpami, z gwiaździstym sklepieniem oraz piękną, kamienną, gotycką chrzcielnicą służącą do dzisiaj.

r
Kościół św. Bartłomieja przed laty

Niestety, nie zachowały się do dzisiejszych czasów nawet pozostałości dawnych murów obronnych, którymi Opoczno było otoczone w czasach kazimierzowskich. Wspominają o nich Janko z Czarnkowa i Jan Długosz. Mury miejskie zostały zbudowane z kamienia wapiennego. Miały długość około 950 metrów i zakreślały kształt prostokąta, prawdopodobnie z zaokrąglonymi narożnikami: północnym i wschodnim. Mur obronny posiadał prawdopodobnie baszty prostokątne wysunięte na zewnątrz linii obwarowań. W murach obronnych znajdowały się bramy. Prawdopodobnie było ich trzy - znane są nazwy dwóch z nich. Brama Łowicka, która prowadziła do miasta od strony traktu inowłodzkiego oraz Brama Dolna, od strony traktu gielniowskiego. Zarówno mury otaczające miasto jak i jego bruki wymagały konserwacji. Do tych prac przeznaczono dwie wsie: Gorzałków i Wolę Zależną.
Na przykładzie Opoczna, związków Kazimierza Wielkiego z naszym miastem można zobaczyć, że był to władca wybitny. Jedyny spośród monarchów polskich, który zyskał przydomek "Wielkiego". Historia w ten sposób doceniła jego zasługi służące umocnieniu Polski. Kazimierz Wielki starał się bowiem przywrócić Polsce granice, rozszerzyć obszar kraju, podjął się dzieła kodyfikacji praw obowiązujących, podjął akcję budowlaną, także do dzisiaj znane jest przysłowie, że "zastał Polskę drewnianą, a zostawił murowaną".

Lidia Świątek – fragmenty artykułu. Pełna treść do pobrania w załączniku.

 
 
 
 
Wyślij link mailem
 
facebook-logo-transparent.png
youtube-logo.png
240px-F006.png
H.png
no kl.png
4-000001.png
1f.png
promuje_lodzkie_achromatyczne_uproszczone_800x518_72dpi.jpg
nbh.png
1
2
3
4
5
1
2
3
4
5
Nasze Wydawnictwa
interregion_logo.png
sz.png
PO.png
A.png
s.png
sA.png
UP.png
Z.png
B.png
Decyzja użytkownika w zakresie plików Cookie na niniejszej stronie


Używamy informacji zapisanych za pomocą plików cookie i podobnych technologii m.in. w celach statystycznych oraz w celu dostosowania naszych serwisów do indywidualnych potrzeb użytkowników. W programie służącym do obsługi Internetu można zmienić ustawienia dotyczące plików cookie.Korzystanie z tego serwisu bez zmiany ustawień dotyczących plików cookie oznacza, że będą one zapisane w pamięci urządzenia.

Akceptuje powyższe warunki  

.